Wat zegt het getal op de weegschaal?

Jezelf wegen is een momentopname en vertelt ons natuurlijk niet alles. Ben je bijvoorbeeld een kilo aangekomen terwijl je dit niet had verwacht? Ons lichaamsgewicht is opgebouwd uit meerdere elementen. Als online diëtist ga ik je precies uitleggen hoe het getal op de weegschaal werkt.

Hoe is ons lichaamsgewicht opgebouwd?

Ons lichaam is simpelweg opgebouwd uit water, vetmassa en vetvrije massa. Onder vetvrije massa vallen je botten, organen, spieren en pezen. Het gewicht van je botten en organen kun je niet beïnvloeden, maar je spieren en vetmassa daarentegen wel. Dit door langdurig een calorietekort te hanteren en aan spierversterkende activiteiten te doen. Naar mate je ouder wordt veranderd de lichaamssamenstelling vanzelf. Er is dan een toename van de vetmassa en een afname van de vetvrije massa waaronder de spiermassa.  

De rol van water is groot

Water is het hoofdbestanddeel in het menselijk lichaam. Bij mannen bestaat het lichaam voor zo’n 65% uit water. Bij vrouwen ligt dit percentage iets lager, namelijk zo rond de 50%. Dit is vanwege het verschil in vetmassa, wat bij de vrouw van nature hoger is.

Hoe wordt het gewicht beïnvloedt?

Omdat het menselijk lichaam voor zo’n groot deel uit water bestaat, kan het gewicht makkelijk worden beïnvloed door voedingskeuzes. Laten we starten met het gebruik van zout. Zout bevat natrium en verhoogt de bloeddruk, wat resulteert in dat je lichaam extra vocht gaat vasthouden. Daarnaast binden koolhydraten zich ook graag met water. Voor iedere gram koolhydraten, hou je zo’n drie gram water vast. Na een koolhydraatrijke maaltijd kun je dus veel water vasthouden. Hierdoor kunnen grote schommelingen in je gewicht plaatsvinden, simpelweg door de geconsumeerde voedingsmiddelen. Je gewicht kan dus zomaar een kilo hoger zijn dan de vorige dag, vaak gaat het dan om veel vocht. Dit is een van de belangrijkste redenen waarom ik je adviseer om niet dagelijks op de weegschaal te gaan staan.

Invloed van medicatie en hormonale schommelingen

Er zijn verschillende medicijnen die gewichtstoename kunnen veroorzaken. Denk hierbij aan antidepressiva, anticonceptiepil, betablokkers, corticosteroïden, maar ook medicijnen tegen diabetes, epilepsie en psychose. Ook stress heeft invloed op je gewicht. Het hormoon cortisol speelt hierin een belangrijke rol en heeft invloed op je vochtbalans. Bij vrouwen speelt ook de menstruatiecyclus een belangrijke rol, omdat er tijdelijk hormonale schommelingen plaatsvinden. Wederom een hele lijst…

Wat zegt de weegschaal wel?

De weegschaal is wel een prima middel om de trend van je gewicht over een langere periode te controleren. Blijft je gewicht goed of kom je bijvoorbeeld wat aan in een tijdsbestek van een maand. Wekelijks wegen is een eenvoudige manier om te controleren of je gewicht goed blijft. Het is dus voldoende om 1 keer per week op de weegschaal te gaan staan. Het ideale moment om jezelf te wegen is ‘s ochtends, nadat je naar het toilet geweest bent en voor het ontbijt. Kies hiervoor ook elke week dezelfde dag uit, mijn voorkeur gaat uit naar de dinsdagochtend. Vergelijk overigens nooit verschillende weegschalen met elkaar, hier zit veel variatie tussen. Laat verder je weegschaal op dezelfde plek staan en verschuif hem dus niet.

Kortom: een weegschaal geeft niet altijd de juiste weergave, het is een momentopname! Focus je dus niet alleen op het getal, maar kijk ook of je kleding wat losser is gaan zitten en vergelijk progressiefoto’s.

Een kilo vet (weetje)

Ik hoor je al denken, maar hoe zit het dan met het aankomen of afvallen van vet. Een kilo (kg) lichaamsvet verliezen kost 7.777 kilocalorieën (kcal). Vandaar dat er vaak wordt gekeken naar de lichaamssamenstelling van een persoon, dan naar het gewicht op de weegschaal.

Gezond gewichtsverlies 

Wil je blijvend een gezond gewicht? Ga minder eten, gezonder eten en meer bewegen. Kies voor een verantwoord eetpatroon, waarbij je geleidelijk afvalt en toch alle voedingsstoffen binnen krijgt. Hulp nodig?